Vijf stellingen over de sterrenkeuken > Lifestyle > Audi Nederland
Audi Nederland Lifestyle
Vijf stellingen over de sterrenkeuken

Vijf stellingen over de sterrenkeuken

Future is an attitude. De Italiaanse sterrenkok Norbert Niederkofler over de noodzakelijke transformatie van de verfijnde keuken naar lokale duurzaamheid.

Tekst: Bernd Zerelles - Foto's: Andi Mayr - Video: Arnd Buss von Kuk Leestijd: 7 minuten

Norbert Niederkofler in het restaurant AlpiNN op de top van de Kronplatz bij Bruneck (Brunico), Italië. Norbert Niederkofler in het restaurant AlpiNN op de top van de Kronplatz bij Bruneck (Brunico), Italië.

Tot 2008 stond de keuken van de Italiaan Norbert Niederkofler (60) bekend om zijn variaties van foie gras en zeevis die vanuit de hele wereld naar Zuid-Tirol werden ingevlogen. Toen maakte hij een radicale verandering: "Op een gegeven moment vond ik het onzinnig dat internationale gasten in een klein bergdorp in Zuid-Tirol precies dezelfde haute cuisine voorgeschoteld kregen als bijvoorbeeld in Australië." Niederkofler groeide op in het Ahrntal in Zuid-Tirol en leerde na zijn opleiding in Duitsland, Zwitserland, de VS en Oostenrijk de hogere culinaire kunst in Duitsland bij Jörg Müller en Eckart Witzigmann en in Italië bij Nadia Santini. Sinds 1994 werkt hij als chef-kok bij Hotel Rosa Alpina, San Ćiascian (San Cassiano), Italië. In restaurant St. Hubertus transformeerde hij de keuken volgens zijn concept 'Cook the Mountain'. Met duurzaamheid en lokale herkomst als de belangrijkste principes implementeert hij een onmiskenbare en unieke smaakbelevenis, die perfect harmonieert met het ritme van de natuur, het milieu en de inwoners.

Norbert Niederkofler in het Lumen MuseumNorbert Niederkofler in het Lumen Museum
Een portret van Norbert Niederkofler.Een portret van Norbert Niederkofler.

Norbert Niederkofler wil met zijn gerechten verhalen vertellen: over de bergen, over de dagelijkse inspanning van boeren en telers, over de kwaliteit van hun producten, over tradities, zorg, duurzaamheid en de lichtheid van het bestaan. Dat is zo'n succes dat zijn creatieve keuken in restaurant St. Hubertus in 2018 drie Michelin-sterren kreeg. Dinergasten kunnen het ook letterlijk hogerop zoeken met de bergkeuken van chef Niederkofler. Hij kookt namelijk ook op een hoogte van 2.275 meter in restaurant AlpiNN op de Zuid-Tiroolse Kronplatz bij Bruneck (Brunico in het Italiaans). Met zijn compromisloze regionale en duurzame benadering drukt Niederkofler niet alleen zijn stempel op de gerechten die hij zijn gasten serveert, maar wil hij ook culturele en sociale waarden behouden voor de toekomst: "De combinatie van bergcultuur en -traditie met keuken en horeca uit de hele wereld kan bijdragen aan een mondiale, duurzame groei en een nieuwe economische en sociale ontwikkeling stimuleren die rekening houdt met alle aspecten van de nauwe relaties tussen product, producent, herkomstgebied en consument."

Plums in mason jars.Plums in mason jars.

1. De natuur bepaalt het tempo

"Als koks moeten we de natuur volgen. En dat betekent dat we anders moeten denken, namelijk een jaar vooruit. Het grootste deel van ons werk hier in Zuid-Tirol vindt plaats in de winter. De natuur slaapt in de winter. En we plannen het hele volgende jaar. We ontmoeten onze boeren om te bespreken welke producten ze voor ons kunnen planten. In de lente, de zomer en de herfst is ons motto: lopen, lopen, lopen. We plukken, verzamelen en oogsten. Om onze voorraadkamers zo goed mogelijk te vullen. Die voorraad gebruiken we dan gedurende de winter in de keuken. We gebruiken alleen seizoensgroenten. Kassen zijn taboe. In de winter serveren we geen tomaten, met uitzondering van ingemaakte of gefermenteerde tomaten. We moesten ons idee van koken opnieuw uitvinden – en we bevinden ons nu op een totaal ander pad dan tien jaar geleden. Planten, oogsten, inmaken, rusten: deze cyclus is een eeuwenoud, duurzaam systeem met respect voor de natuur."

Toegang tot de 300 meter lange GenussBunker.Toegang tot de 300 meter lange GenussBunker.
De luchtvochtigheid van 99,9% in de GenussBunker maakt de kaas zeer zacht en romig.De luchtvochtigheid van 99,9% in de GenussBunker maakt de kaas zeer zacht en romig.

2. Producenten zijn gelijkwaardige partners

"Een goede kok heeft nog betere producenten. En onderhoudt goede contacten met hen. De kleine producenten en telers, die zich dagelijks inzetten voor duurzaam beheer, zijn niet alleen enorm waardevol vanwege hun producten, maar ze vormen ook een belangrijk deel van het lokale en culinaire erfgoed. Ik noem hen graag de 'ambachtslieden van het gebied'. We betrekken hen met al hun kennis als gelijkwaardige partners erbij en creëren samen een lokale economische cyclus. We plannen samen met hen de gevarieerde teelt op hun land. We willen immers dat zij een goede oogst hebben met het hele jaar door een scala aan gewassen. Een voorbeeld: tegenwoordig koken we met ongeveer twintig verschillende wortelsoorten in alle seizoenen, zowel verse wortelen als soorten die bewaard kunnen worden of wortels die we fermenteren. En ook op het gebied van betaling vinden wij ethiek belangrijk: zonder tussenpersonen, dus rechtstreeks aan de boeren, zodat ze ook hogere prijzen voor hun lokale producten krijgen. Eenvoudige, pure en karaktervolle producten zijn essentieel om de echte smaak van een lokale bergkeuken voor iedereen toegankelijk te maken.”

Gegaarde ui met gegratineerde Schwarzenstein-kaas op berghooi.Gegaarde ui met gegratineerde Schwarzenstein-kaas op berghooi.

3. Een creatieve kok maakt met een lokaal product pure verwennerij

"Wat de seizoenen en regionale herkomst betreft, is de waardering van lokale producten één ding. Elk van onze gerechten weerspiegelt de bergen, het harde werk van boeren en telers, de kwaliteit van hun producten, de tradities die zijn doorgegeven, de zorg en het doorzettingsvermogen. Onze gerechten zijn helemaal afgestemd op het seizoen, omdat we bepaalde producten alleen op bepaalde tijden gebruiken.

Maar het waardevol maken van wat bij wijze van spreken in je achtertuin groeit, is het andere. Op deze basis moesten we een keuken creëren die interessant en begeerlijk is. "Cook the Mountain" is niet simpelweg een salade met tien lokale wilde kruiden. Ik moet met de voedingsmiddelen die we krijgen creatief zijn, deze optimaal gebruiken en hier gerechten van maken die voldoen aan onze aanspraak als driesterrenrestaurant. Dat is het creatieve deel, omdat we nooit precies weten wanneer welke groenten komen en hoe. Hoe nat was de lente, hoe warm was de zomer, hoe goed is de oogst? We moeten altijd flexibel zijn en optimaal koken met de producten die we krijgen.

Bovendien werken we volgens het no-waste-concept. Onze recepten zijn zo ontworpen dat we geen gft-afval produceren. We gebruiken honderd procent van onze producten. Van aardappelschillen, vleesafval tot het kookwater van groente: alles kan een ingrediënt zijn in een creatief recept. We houden de oude tradities in het oog, maar zijn natuurlijk creatief met de nieuwste technologieën. In onze gerechten vind je veel invloeden uit de Aziatische keuken, of het nu gaat om gefermenteerde groenten of het werken met sojasaus. Deze maken we natuurlijk niet van taugé, maar van lokale producten, in dit geval berglinzen. Alleen omdat onze keuken zo creatief is, is het concept van de seizoensgebonden regionale sterrenkeuken zo'n succesvol geworden. Daar ben ik van overtuigd."


Sojasaus in Zuid-Tirol? Dat is niet tegenstrijdig met lokale teelt en duurzaamheid. Norbert Niederkofler en zijn team maken de saus van berglinzen.Sojasaus in Zuid-Tirol? Dat is niet tegenstrijdig met lokale teelt en duurzaamheid. Norbert Niederkofler en zijn team maken de saus van berglinzen.
BerglinzenBerglinzen

4. Uit eten is een cultureel concept

"Een restaurant is voor mij een cultureel concept. Het is een plek waar eten de hoofdrol speelt, het is een ontmoetingsplek waar samen tafelen een gedeelde belevenis wordt, het is een woonkamer met een huiselijke sfeer. Een belevingsruimte, waarin het eten niet alleen voedzaam is, maar ook een verbindende factor krijgt. Dit wordt vooral duidelijk in ons restaurant AlpiNN op de top van de Kronplatz – een adembenemende omgeving met een vrij uitzicht waar je je gedachten de vrije loop kunt laten, en waar traditie met moderniteit wordt gecombineerd. De Zuid-Tiroolse designer Martino Gamper ontwierp de ruimten met het oog op de regionale identiteit. Van het meubilair tot de keuken staat elk detail hier voor de regio, het thuisgevoel en duurzaamheid. Dankzij het panoramische uitzicht zie ik de dalen en dorpen waar onze toeleveranciers hun en onze producten telen. Het is een woonkamer in de bergen, waar de filosofie van 'Cook the Mountain' consequent wordt toegepast."

Krokant blokje knoedeldeeg met daarin een vloeibare kern van bergkaasKrokant blokje knoedeldeeg met daarin een vloeibare kern van bergkaas
Het berglandschap van Zuid-TirolHet berglandschap van Zuid-Tirol

5. Zonder waardering geen toekomst

"Alleen als een restaurant niet alleen economisch duurzaam werkt, maar ook duurzaam is voor zijn werknemers – vooral voor hun tijdinvestering – heeft het een toekomst. Daarom hebben wij als doel om een team van medewerkers op te bouwen en te zorgen voor een echt goede levenskwaliteit. In elk ander beroep is een vaste, wekelijkse werktijd normaal. Vrije tijd in de horeca? Is schaars. 's Ochtends om zes uur paddenstoelen plukken in het bos en daarna tot middernacht in de keuken staan? Alleen door het restaurantsysteem te veranderen kunnen we ons team motiveren en gemotiveerd houden – en het aantrekkelijk maken voor de volgende generatie. Waardering voor lokale producten en eerlijke arbeidsomstandigheden betekent ook dat de gast bereid moet zijn om de bijbehorende kosten te betalen. Maar ik heb er vertrouwen in. Want we hebben de volgende generatie koks laten zien dat je met een lokale keuken uit de natuur op driesterrenniveau kunt koken. We hebben de weg bereid voor een systeem dat net zo goed werkt in Calabrië of elders ter wereld. Het enige wat je moet doen is focussen op de lokale cultuur en lokale tradities, deze opnieuw opbouwen en herinterpreteren. In heel Italië werken ongeveer twintig sterrenkoks volgens onze filosofie, ze zijn allemaal bij ons opgeleid. Zo kun je dingen veranderen."

Norbert Niederkofler in gesprek met Henrik Wenders (rechts), Head of Brand Audi AG.Norbert Niederkofler in gesprek met Henrik Wenders (rechts), Head of Brand Audi AG.

Conversations on Progress: Henrik Wenders ontmoet Norbert Niederkofler

 

Conversations on Progress: Henrik Wenders trifft Norbert Niederkofler