Een elektriserend geluid

Geluid is het vakgebied van de Audi-geluidsingenieurs Rudolf Halbmeir en Stephan Gsell. Ze hebben niet alleen een ontzettend goed gehoor, maar ook heel veel ervaring. Geluidsontwerper Rudolf Halbmeir houdt zich al bijna twintig jaar bezig met voertuiggeluiden. Door de transitie naar elektrisch rijden is zijn werk veranderd. Halbmeir: "In de eerste negen jaar bij Audi was het vooral mijn taak om auto's met een verbrandingsmotor stiller te maken. Op een gegeven moment vroeg mijn toenmalige baas of ik geïnteresseerd was in het creëren van geluid voor elektrische modellen." Bijna vijf jaar geleden kwam Stephan Gsell bij het team. In het begin moest hij ook auto's stiller maken, maar toen kwam het eerste hybridemodel van Audi eraan en dat veranderde zijn werk.

Tegenwoordig is het duo verantwoordelijk voor het kenmerkende geluid van de Audi e-tron-modellen. Daarbij dienen wettelijke voorschriften, maar ook het individuele autokarakter in acht te worden genomen. Dat is volgens Rudolf Halbmeir geen gemakkelijke taak: "We moeten met veel aspecten rekening houden. Natuurlijk is het belangrijk dat een geluid prettig in het gehoor ligt. Maar zelfs de coolste geluiden hoeven niet per se bij de desbetreffende auto te passen." Op zoek naar het ideale Audi-geluid kan inspiratie overal vandaan komen.

"Het geluid van een auto is vergelijkbaar met muziek. Je hebt een tune nodig en iets dat blijft hangen - noem het een muzikaal haakje - in de vorm van een goed in het gehoor liggende, direct herkenbare melodie. Om het geluid van de Audi e-tron GT quattro te bepalen, heb ik van alles uitgeprobeerd – van een viool via een elektrische gitaar tot een Australische didgeridoo. Maar dat paste allemaal niet zo goed. Toen ging ik met alledaagse voorwerpen experimenteren en uiteindelijk heb ik wat gevonden. Ik heb een ventilator voor de opening van een cilindervormig voorwerp geplaatst en aan de andere kant geluisterd welk geluid eruit kwam. Dat was een heel bijzondere, lage dreun en ik wist meteen dat ik het basisgeluid had gevonden", herinnert Halbmeir zich.

Het vinden van de basis is een belangrijke stap in de ontwikkeling van een autogeluid, maar daarmee begint het pas. Er zijn ook gradaties nodig: lage frequenties wekken de indruk van kalme kracht, middenfrequenties drukken sportiviteit en souplesse uit. Hoge frequenties zorgen voor een zekere virtuositeit en passen goed bij het elektrogeluid van een elektrische auto.

Het uitwerken van de details is ingenieurswerk dat zowel in het Audi-geluidslaboratorium als met computers op kantoor is uitgevoerd. Een van de tools is een speciaal hiervoor ontwikkeld programma dat lijkt op commerciële software om muziek te maken. "Toen we begonnen met het ontwikkelen van geluid voor elektrische Audi-modellen, was er helaas geen geschikte commerciële software op de markt. Daarom hebben we onze eigen software geschreven", legt Stephan Gsell uit.

Met dit technische hulpmiddel verfijnden Halbmeir en Gsell de frequentiestructuur steeds verder. Uiteindelijk ontstond een gefinetunede sample met 32 klanken. Onder andere: bewerkte synthesizer-klanken, geluiden die op een accuschroevendraaier lijken en opnames van een radiografische helikopter. De kunststof buis zit natuurlijk ook in het repertoire – zelfs in meerdere varianten. "Dankzij het algoritme dat afzonderlijke klanken telkens anders mengt en weegt, is ons geluid steeds weer anders. Ook al zijn er overeenkomsten met muziekcomposities, er zijn ook verschillen. Een indeling in begin, middenstuk en einde kennen wij bijvoorbeeld niet", legt Gsell uit. "Het is een aanhoudend geluid. Het geluid van de Audi e-tron GT quattro moet in elke rijsituatie goed, krachtig en interessant klinken."

De Audi e-tron GT quattro is in overeenstemming met de wettelijke voorschriften uitgerust met een akoestisch voertuigwaarschuwingssysteem (Acoustic Vehicle Alerting System - AVAS). In de EU en China is dit verplicht tot een snelheid van 20 km/h en in de VS tot 32 km/h. Het geluid moet ervoor zorgen dat voetgangers en fietsers een langzaam rijdende auto opmerken. De Audi e-tron GT quattro gaat echter verder dan de AVAS-voorschriften.

Het waarschuwingsgeluid is via een luidspreker vooraan de auto te horen. Met het optionele e-tron-soundpakket zitten er bovendien een luidspreker aan de achterzijde en twee interieurluidsprekers in de achterportieren. Rudolf Halbmeir hierover: "We hebben bewust niet het geluid van een verbrandingsmotor nagebootst en ook geen ruimteschip uit een sciencefictionfilm. Het geluid van de Audi e-tron GT quattro is sportief-volumineus en hoogwaardig tegelijk – en klinkt bovendien helder en genuanceerd. De sound combineert bekende klankpatronen met nieuwe, futuristische elementen." 

Twee regelunits bepalen de audio voor binnen- en buitenkant. Ze remixen voortdurend de soundtrack van de Audi e-tron GT quattro op basis van factoren zoals snelheid en stand van het gaspedaal. Het geluid wordt in realtime op de rijsituatie afgestemd. Ook de rijmodi spelen daarbij een rol: via Audi drive select is het geluid in stappen aan te passen. Dit levert telkens een andere sound op, afhankelijk of de auto in Efficiency, Comfort of Dynamic staat. Als bestuurder zit u dus ook zelf aan de knoppen bij het afspelen van de elektrische GT-soundtrack.